Kur’an, insanı en iyi bilen Yüce Yaratan tarafından insanın ve insanlığın dertlerine çare -şifa- olması için gönderilmiştir. O halde neden diğer psikoloji ekollerinden bağımsız ve Kur’an’­dan ve hadislerden ilham alan yepyeni ve orijinal psikolojik görüşler olmasın?
Cenab-ı Hak, Kur’an’da insanı tanımlayan pek çok ayet-i kerime inzal buyurmuştur. Bu ayetleri, oldukça yeni bir ilim dalı olan Psikoloji ilminin verileriyle daha iyi anlamak mümkün olabilir mi?
Batı kaynaklı bir bilim dalının verileri, bizim İslami anlayışımızla ne derecede bağdaşabilir? İnsanlar niçin kendi aralarından çıkan bir insanı ve onun insanî özelliklerini kabulde bu kadar zorlanıyor? Onun adım başı mucizeler gösteren biri olmasını niçin arzu ediyorlar? Şemail hadislerinde anlatıldığı gibi kelimenin tam anlamıyla “insanüstü” birini neden arıyorlar? Bunun psikolojik temelleri, Peygamber’in normal bir insan olmasını kabul etmemenin bilinçaltı kökleri nedir? Bütün bunlardan öte, İslâmî anlamda sağlıklı=normal insan, hasta insan kime denir?

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ

KISALTMALAR

GİRİŞ

I. BÖLÜM

KUR’AN’DA PSİKOLOJİK KAVRAMLAR VE OLAĞANÜSTÜ ŞARTLARIN ÖRNEK ŞAHSİYETLERİ: PEYGAMBERLER

A. Kur’an ve İnsan Psikolojisi

B. Batı’da Beşerî Bilimlere Bir Eleştiri: Foucault Örneği

C. Bilimsel Kuramlar ve Kur’an

D. İslâmî Bilimler ile Beşerî Bilimlerin Kesiştiği Nokta: İmam Gazzâlî’den Bir “İlimler Tasnifi”

E. Gazzâlî’ye Göre Nefsin Kategorileri ve Arınması

F. Kur’an’da Kullanılan Psikolojik Tabirler

a. Marazb. Kalp

c. Fuâd

d. Kalp ve Fuâdın Diğer Duyulardan Daha Fazla İşlevsel Olması

e. Rayb ve Türevi İrtiyâb

G. Kur’an’a Göre Hasta İnsan

H. Kur’an’a Göre Sağlıklı=Normal İnsan

I. . Kur’an’da Zikredilen Sağlıklı İnsan Örnekleri; Olağanüstü Şartların İnsanları: Peygamberler

J. . İnkarcıların Zihniyetine Göre Peygamber Portresi

a. “Melek Peygamber” ya da “Peygamberle Birlikte Melek Gelmesi” Anlayışı

b. Hz. Peygamberin “Beşer” Olmasına İtirazları

c. Mucize Talepleri

K. Kur’an’a Göre Peygamber Portresi

a. Cahiliyenin “Melek Peygamber” ya da “Peygamber ile Birlikte Melek Gelmesi” Anlayışına Cevap

b. Peygamberlerin Beşer Olması

1. Geçimlerini Sağlamak İçin Çalışmaları

2. Peygamberlerin Görevlerinin Sınırlı Olması

3. Peygamberlerin Hata Yapabilmeleri

4. Peygamberlerin Fâni Olması

c. Mucize ve Peygamberler

1. Allah Dilemedikçe Hiçbir Peygamber Mucize Gösteremez

2. Diğer Peygamberlerin Mucizelerinden Örnekler

3. Hz. Peygamber ve Mucize

a. Hz. Peygamberin inkarcıların Mucize İsteklerinden Dolayı Bunalması ve Kur’an’ın Onu Uyarısı

b. Öncekilerin İnkârından Dolayı Artık “Hissî” Mucize Gönderilmemesi

c. Kur’an’ın Mucize Olması ve Kâinat=Mucizeler Kitabını Okumaya Teşvik

II. BÖLÜM

 HZ. PEYGAMBER’İN HAYATI VE KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ

A. Vahiyden Önce Hz. Peygamber’in Hayatı

a. Hz. Peygamber’in Doğumu

b. Sütanneye Verilmesi

c. Yetim Olmasının Muhtemel Etkisi

d. Annesinin Ölümüne Kadar Çocukluğu

e. Abdulmuttalib’in Ölümüne Kadar Çocukluğu

f. 8-12 Yaşları Arası

g. 25 Yaşına Kadar

h. Arayış ve Hazırlık

B. Vahiyden Sonra Devam Eden Kişilik Özellikleri

C. Vahyin Katkısı Bulunan Özellikler

a. Kur’an’ın Övdüğü Davranışları

b. Kur’an’ın Eleştirdiği Davranışları

1. Vahyin Bir Kısmını Okuma Konusundaki Tereddüdü

2. Müşriklerin Mucize Taleplerinden Sıkılmasına Eleştiri

3. Abdullah b. Ummi Mektûm Hâdisesi

4. Bedir Esirlerinden Fidye Alınması

5. Munafıkûn Sûresinin Sebeb-i Nüzûlu

6. İfk Hâdisesi

7. Müşrikler İçin İstiğfar Edilmemesi

8. Münafıkların Cenaze Namazını Kılmaması Gerektiği

9. Bal Şerbeti (Tahrîm) Hâdisesi

10. Tebûk’ta Savaştan İzin İsteyenlere İzin Vermesi

11. Hz. Peygamber’in Zeyd’in Boşadığı Zeynep ile Evliliği

c. Hz. Peygamber’in Kendini Eleştirdiği Davranışları

d. Sahâbenin Rasulullah’ı Eleştirdiği Davranışları

1. Hz. Peygamber’in Aile Hayatı

2. Uhud Savaşına Hazırlık

3. Huneyn Günü Ganimet Taksimi

4. Mekke Fethedildiğinde Mekkelilere Gösterilen Teveccüh Üzerine Ensârın Sözleri

5. Usâme’nin Mûte’ye Komutan Olarak Atanması

6. Hz. Peygamber “Gizle” Dediği Hâlde, Ebû Zer’in Müslüman Olduğunu Açıklaması

7. Bedir’de Kervan İçin Yola Çıkıp Savaşa İtiraz Etmeleri

8. Bedir’de “Hâşimoğullarını Öldürmeyin” Emrine Ebû Huzeyfe’nin Karşı Çıkması

9. Uhud’da Okçu Birliğinin Yerinden Ayrılması

10. Uhud’da Savaş Sonunda Dağa Çıkılınca Hz. Ömer’in Kendine Hâkim Olamayıp Hz. Peygamberi Dinleme­mesi

11. Abdullah b.Ubey b. Selûl’ün Cenaze Namazı Meselesi

12. “Lâ İlâhe İllallah Diyen Cennet’e Girer” Hadîsinin Rivayet Edilmesine Hz. Ömer’in İtirazı

13. Hasta Hanımın Vefatı Meselesi

14. Hz. Ali ve Fatıma’nın Sabah Namazına Kalkamaması

15. Hudeybiye’de Hz. Peygamber’e İtaatta Gecikmeleri

16. Hudeybiye’de “İhramdan Çıkın” Emrine İtaatta Gecikmeleri17. Hz. Ömer’in Hudeybiye’de Hz. Peygamber’e İtirazı

18. Mekke Fethi Hazırlığının Gizli Tutulması

19. Hz. Peygamber, Ashabın Birbirini Şikâyet Etmesini Yasaklamasına Rağmen, İbnu Mes’ûd’un Şikâyeti

20. Orucu Bozma Emrine Karşı Çıkılması

21. Veda Haccından Önce, Hz. Ali’nin Yemen’den Gönderdiği Külçeyi Rasûlullah’ın Taksimine Karşı Çıkılması

22. Kurbanlıklara Binme Emri

23. Hacca Niyetle Mekke’ye Gidilmesine Rağmen, Umreden Sonra İhramdan Çıkılması Emri ve İnsanların Tereddüdü

24. Ebû Bekr’in İmam Olması

25. Hz. Peygamber’in Ölüm Hastalığı Esnâsında Ebû Bekr’i İmam Tayin Etmesine Aişe’nin Karşı Çıkması

D. Kur’an’da Hz. Peygamber’in Model Olarak Gösterilmesi: Psikolojide Referans Grubu ve Referans Kişisi Bakımından Bunun Anlamı

III. BÖLÜM

HAKİKATİN EFSANELEŞMESİ VE BUNUN ELEŞTİRİSİ

A. Niçin Efsanevî Kişilik

B. Efsanevî Peygamber Portresi

a. Peygamber Olmadan Önceki Mucizeleri

b. Peygamber Olduktan Sonraki Mucizeleri

1. Hz. Süleyman’a Nazire: Kelam-ı Hayevânat ve Cemâdât

2. Hz. İbrahim’e Nazire: Ateşin İbrahim’i Yakmadığı Gibi, Hz. Peygam­ber’in Yüzünü Sildiği Havluyu da Yakmaması

3. Hz. Musa’ya Nazîre: Sular Fışkırması (Tefcîru mâ)

4. İsrailoğullarının Bulutla Gölgelenmesine Nazîre

5. Hz. Meryem’e Nazire: Allahu Teâlâ’nın O’nu Yedirip İçirmesi

6. Kitâb-ı Mukaddes’te Zikredilen Yuşâ b. Nûn’a Nazire: Reddü’ş-Şems (Gü­ne­­şin Battıktan Sonra Tekrar Doğması)

7. Hz. İsa’ya Nazîre:

a. Dünyaya Gelir Gelmez Konuşması

b. Ölüleri Diriltmesi

c. Hastalıkları İyileştirme

8. Sadece Hz. Peygamber’e Ait Olan Özellikler

c. Efsanevî Peygamber Portresinin Muteber Kitaplarda Yeralması ve Bunun Eleştiri­si

SONUÇ

KAYNAKLAR