İslam Hukukunda İhtiyat İlkesi
Ürün No | : | F125 |
ISBN | : | 978-975-6004-65-4 |
Baskı | : | 1.Baskı |
Basım Yeri ve Yılı | : | Ankara 2010 |
Kağıt Kalite | : | İth. Kit. Kağ. Kuşe Kapak |
Sayfa Adedi | : | 306 |
Boyut | : | 13,5x21 cm |
Yazar | : | Ali İhsan PALA |

Stok Durumu:Yok
Elinizdeki bu kitap, dinî yaşantıda ihtiyata neden ihtiyaç duyulur? Dinî meseleler söz konusu olduğunda kullanılan “filanca konuda ihtiyatlı olmak lazımdır”, “ihtiyatlı olmak daha iyidir” gibi ifadelerin kaynağı, dayanağı nedir? Bu tür hükümler meşruiyetini nereden almaktadır? İhtiyat dinde bir asıl mıdır? Temel bir kural, bir ilke olabilir mi? İhtiyatlı davranmak ya da ihtiyatla amel etmekle Allah (c.c.)’ın muradını ne derece gerçekleştirmiş oluyoruz? Ya da kulluğun gereğini ne ölçüde yapmış oluyoruz? vb. soruların cevaplarını araştırmayı ve ihtiyat ile takva, vera, zühd, vesvese, vehim, ilham, şüphe/şek gibi kavramlar arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamış bulunmaktadır.
Dinî görevleri mümkün olan en mükemmel seviyede yerine getirmek her Müslüman kişinin arzu ettiği şeydir. Gerek Kur’ân-ı Kerîm’de gerekse sünnette, bazı konular net olarak açıklanmış bazı konular açıklanmamıştır. Açıklanmış konuların bazısı ise istenilen sarahatte değildir. Bu durumda yorum (içtihat) devreye girmekte, bunun doğal sonucu olarak da yorumlarda farklılaşma meydana gelmektedir. Naslarda (ayet ve hadislerde)ki bu durum şâri‘ tarafından bırakılan “bilinçli boşluklar” olarak nitelendirilir. Bu bilinçli boşluklar (iştibâh/belirsizlik/şüpheli hususlar) içtihadın alanlarından birini oluşturmaktadır. Bu alanda faaliyet yapma kudretine sahip olan müçtehitler, içtihatlarında dahi murad-ı ilâhîyi tam olarak tespit edemeyebilirler. İşte dinde “ihtiyatlı davranma düşüncesi”nin çıkış noktası budur. İhtiyatın dinî görevleri en iyi biçimde yapmanın vasıtalarından biri olduğu söylenebilir.Müslüman toplumlarda dinî meseleler konuşulurken, tartışılırken hatta soru cevaba konu olurken kulaklarımızın çok aşina olduğu ve sıklıkla duyduğumuz kelimelerden biridir ihtiyat. Allah (c.c.)’a ve âhiret gününe inanan Müslüman insanlar için dinî yaşantıda hassasiyet göstermek olması gereken bir durumdur. Bu hassasiyet çoğu kere dinî hükümler konusunda kesin bilgi bulunmayan durumlar ya da meselelerde daha da belirginleşir. Bunun en önemli nedeni Hz. Peygamber (s.a.v.)’in hadisinde buyurduğu “açıkça belli olan helaller ile açıkça belli olan haramlar” dışında bulunan kimi şüpheli (belirsiz) durumların varlığıdır.
İÇİNDEKİLER | ||
ÖNSÖZ KISALTMALAR GİRİŞ 1. Konunun Önemi ve Amacı 2. Konunun Sınırları, Planı ve Metodu 3. Konunun Kaynakları
BİRİNCİ BÖLÜM 1. İHTİYÂTIN MAHİYETİ, MEŞRÛİYETİ, ÖNEMİ, AMACI, KAPSAMI ve KISIMLARI 1.1. İHTİYÂTIN MAHİYETİ 1.1.1. İhtiyat Kavramının Tanımı 1.1.1.1. İhtiyat Kelimesinin Etimolojisi 1.1.1.2. İhtiyatın Terim Olarak Tanımı 1.1.1.3. İhtiyatın Unsurları 1.1.2. İhtiyatla İlişkili Kavramlar 1.1.2.1. Hilâf 1.1.2.1.1. El-hurûc mine’l-hilâf 1.1.2.1.2. Murâ‘âtu’l-hilâf 1.1.2.2. İlhâm 1.1.2.3. Şüphe/İştibâh 1.1.2.4. Şek/Reyb 1.1.2.5. Vera‘/Zühd/Takva 1.1.2.6. Tavakkuf 1.1.2.7. Tehaffuz/Taharruz 1.1.2.8. Vehm 1.1.2.9. Vesvese 1.1.2.10. Zan 1.1.2.11. Taharrî 1.2. İHTİYATIN MEŞRÛİYETİ 1.3. İHTİYATIN ÖNEMİ 1.4. İHTİYATIN AMACI 1.5. İHTİYATIN KAPSAMI 1.6. İHTİYATIN KISIMLARI/ÇEŞİTLERİ 1.6.1. Dayanağı/Gerekçesi Açısından 1.6.1.1. Aklî 1.6.1.2. Şer‘î/Hukukî 1.6.2. Meşru Olup Olmaması Açısından 1.6.2.1. Meşrû Olan İhtiyat 1.6.2.1.1. Vâcip İhtiyat 1.6.2.1.2. Mendûp İhtiyat 1.6.2.2. Meşrû Olmayan İhtiyât 1.6.2.2.1. Haram İhtiyat 1.6.2.2.2. Mekrûh İhtiyat 1.6.3. Yapma ve/veya Terk Etme Açısından 1.6.3.1. Bir Eylemin Yapılması Yönünde İhtiyat 1.6.3.2. Bir Eylemin Terk Edilmesi Yönünde İhtiyat 1.6.3.3. Birleştirme İhtiyatı 1.6.4. Makâsıd Açısından
İKİNCİ BÖLÜM 2. İHTİYÂTIN FIKHÎ KONUMU 2.1. GİRİŞ 2.2. FIKIH USÛLÜ(TEORİ)’NDEKİ KONUMU 2.2.1. Emir ve Yasaklar 2.2.2. Mutlak-Mukayyed İlişkisi 2.2.3. Umûmât 2.2.3.1. ‘Âmm Lafız 2.2.3.2. Umûmu’l-Müşterek 2.2.3.3. ‘Umûmu’l-Muktedâ 2.2.4. Sünnet’e Dair Konular 2.2.4.1. Rivâyetlerin Aktarımı ve Kabulü 2.2.4.2. Hz. Peygamber (s.a.v.)’in Fiilleri 2.2.4.3. Zayıf Hadisle Amel Etmek 2.2.5. Şer‘î Hüküm Konuları 2.2.5.1. Helal ile Haram (İbâhe - Tahrîm) 2.2.5.2. Vâcip (Farz) ile Haram (Vucûb - Tahrîm) 2.2.5.3. Vâcip (Farz) ile Mendup, Mübâh ve Mekrûh (Vucûb - Nedb, İbâhe, Kerâhet) 2.2.5.4. Mendûp ile Mekrûh (Nedb - Kerâhet) 2.2.5.5. Mendup ile Mübâh (Nedb - İbâhe) 2.2.5.6. Haram ile Mekrûh (Hurmet - Kerâhet) 2.2.6. Maslahat- Mefsedet (Makâsıd) 2.2.7. Sahâbî Kavli 2.2.8. İstihsân 2.2.9. Sedd-i Zerâyi 2.2.10. “el-Ahzu bi Ekseri (bi Eskali) mâ Kîle” 2.2.11. Deliller Arası Teâruz ve Tercih 2.2.11.1. İki Zâhir’in veya İki Nassın Tearuzu 2.2.11.2. Rivayetleri Çatışan Raviler Arasında Tercih 2.2.11.3. Rivayete Konu Olan Metinler Arasında Tercih 2.2.11.4. İki Kıyas Arasında Tercih 2.2.12. İçtihad, İhtilaf, Fetva ve Taklit Konuları 2.2.12.1. Müçtehidin Durumu 2.2.12.2. Mukallit (Âmmînin/Sıradan Mükellef)in Durumu 2.3. FURÛ-U FIKIH (UYGULAMA)DAKİ KONUMU 2.3.1. İbadetler Alanında 2.3.1.1. Temizlik (Tahâret) Konuları 2.3.1.2. Namaz Konusu 2.3.1.3. Oruç Konusu 2.3.1.4. Zekat Konusu 2.3.1.5. Hac Konusu 2.3.2. Hukukî Alanda 2.3.2.1. Aile Hukuku 2.3.2.2. Borçlar Hukuku 2.3.2.3. Ceza Hukuku 2.3.2.4. Yargı Hukuku 2.3.2.5. Miras Hukuku
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 3. İHTİYATIN DELİL DEĞERİ, SEBEPLERİ, ŞARTLARI ve BAĞLAYICILIĞI 3.1. İHTİYATIN DELİL DEĞERİ 3.1.1. Genel Yaklaşım ve Delilleri 3.1.1.1. Kur’ân-ı Kerîm Ayetleri 3.1.1.2. Sünnet (Hz. Peygamber (s.a.v.)’in Hadisleri ve Uygulamaları) 3.1.1.3. Diğer Gerekçeler 3.1.2. İbn Hazm’ın Görüşü 3.1.3. Değerlendirme 3.2. İHTİYATIN SEBEPLERİ 3.2.1. İhtiyatı Gerektiren Sebepler 3.2.2. İhtiyatı Geçersiz Kılan Sebepler 3.3. İHTİYATIN ŞARTLARI 3.4. İHTİYATIN BAĞLAYICILIĞI
SONUÇ KAYNAKLAR
|
Henüz yorum eklenmemiş.